Czym jest metoda praw własności? Jaka jest definicja metody praw własności? Znajdziesz tutaj wszystko, co musisz i co warto wiedzieć o metodzie praw własności - sprawdź pojęcie i jego wyjaśnienie.
Definicja metody praw własności
Metoda praw własności jest metodą konsolidacji skonsolidowanych sprawozdań finansowych, stosowaną w przypadku jednostek dominujących, które posiadają kontrolę nad jednostkami zależnymi. Polega ona na wykazaniu w aktywach trwałych bilansu pozycji "Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane metodą praw własności", w cenie ich nabycia powiększonej lub pomniejszonej o, przypadające na rzecz jednostki dominującej, zwiększenia lub zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia objęcia kontroli do dnia bilansowego, z tym, że udział w zysku (stracie) netto jednostki podporządkowanej koryguje się o odpis wartości firmy lub ujemną wartość firmy.
W praktyce oznacza to, że jednostka dominująca wykazuje w swoich skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych udziały w jednostkach zależnych w wartości odpowiadającej jej udziałowi w ich aktywach netto. Wartość ta jest aktualizowana na dzień bilansowy o zmiany wartości aktywów netto jednostki zależnej.
Metoda praw własności - kiedy ją stosujemy?
Jest ona stosowana w następujących przypadkach:
- gdy jednostka dominująca posiada ponad 50% udziałów w kapitale zakładowym jednostki zależnej;
- gdy jednostka dominująca posiada mniej niż 50% udziałów w kapitale zakładowym jednostki zależnej, ale posiada większość głosów na walnym zgromadzeniu;
- gdy jednostka dominująca posiada inne uprawnienia, które pozwalają jej sprawować kontrolę nad jednostką zależną.
Metoda praw własności ma na celu zapewnienie, że skonsolidowane sprawozdania finansowe przedstawiają rzeczywistą sytuację majątkową i finansową grupy kapitałowej. Pozwala ona na uwzględnienie w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych wszystkich aktywów i pasywów jednostki zależnej, a także jej dochodów i kosztów.
Szczegółowe zasady stosowania metody praw własności
Określają przepisy ustawy o rachunkowości oraz międzynarodowe standardy rachunkowości (MSR).
Zgodnie z ustawą o rachunkowości, przy stosowaniu metody praw własności należy uwzględnić następujące zasady:
- Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane metodą praw własności wykazuje się w aktywach trwałych bilansu w cenie ich nabycia.
- Cena nabycia udziałów powiększa się lub pomniejszona o, przypadające na rzecz jednostki dominującej, zwiększenia lub zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia objęcia kontroli do dnia bilansowego.
- Zysk (strata) netto jednostki podporządkowanej przypadający na jednostkę dominującą wykazuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu z zysków i strat.
- Udział w zysku (stracie) netto jednostki podporządkowanej koryguje się o odpis wartości firmy lub ujemną wartość firmy.
Zgodnie z MSR, przy stosowaniu metody praw własności należy uwzględnić następujące zasady:
- Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane metodą praw własności wykazuje się w aktywach trwałych bilansu w cenie nabycia.
- Cena nabycia udziałów powiększa się lub pomniejszona o, przypadające na rzecz jednostki dominującej, zwiększenia lub zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia objęcia kontroli do dnia bilansowego, z uwzględnieniem następujących korekt:
- Korekta na wartość firmy lub ujemną wartość firmy.
- Korekta na zmiany wartości aktywów netto jednostki podporządkowanej, które nie są związane z jej działalnością operacyjną, takie jak zmiany wartości aktywów finansowych lub wartości niematerialnych i prawnych.
- Korekta na zmiany wartości aktywów netto jednostki podporządkowanej, które są związane z jej działalnością operacyjną, ale nie są możliwe do wyodrębnienia z działalności pozostałych jednostek grupy kapitałowej.
- Zysk (strata) netto jednostki podporządkowanej przypadający na jednostkę dominującą wykazuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu z zysków i strat.
- Udział w zysku (stracie) netto jednostki podporządkowanej koryguje się o odpis wartości firmy lub ujemną wartość firmy.
Zastosowanie metody praw własności
Metoda praw własności stosowana jest w przypadku jednostek dominujących, które posiadają jednostkę zależną lub jednostkę stowarzyszoną, nad którą posiadają kontrolę, współkontrolę lub znaczący wpływ.
Kontrola oznacza możliwość sprawowania, bezpośrednio lub pośrednio, dominującego wpływu na kierunki działania jednostki zależnej, w szczególności w zakresie podejmowania decyzji gospodarczych i finansowych.
Współkontrola oznacza sytuację, w której dwie lub więcej jednostek wspólnie sprawują kontrolę nad jednostką zależną.
Znaczący wpływ oznacza sytuację, w której jednostka nie sprawuje kontroli ani współkontroli nad jednostką zależną, ale posiada udział w jej kapitale własnym, który daje jej możliwość znaczącego wpływu na jej działalność gospodarczą i finansową.
Zastosowanie metody praw własności może być uzasadnione w następujących przypadkach:
- gdy jednostka dominująca sprawuje faktyczną kontrolę nad jednostką zależną;
- gdy jednostka zależna prowadzi działalność podobną do działalności jednostki dominującej;
- gdy jednostka zależna jest istotna dla jednostki dominującej pod względem wielkości lub znaczenia.
Wady i zalety metody praw własności
Metoda praw własności ma następujące zalety:
- przedstawia rzeczywisty udział jednostki dominującej w jednostkach podporządkowanych;
- umożliwia prawidłową wycenę aktywów i pasywów jednostki dominującej;
- pozwala na dokładne ustalenie wyniku finansowego jednostki dominującej.
Metoda praw własności ma również pewne wady:
- może być trudna w zastosowaniu w przypadku, gdy jednostka podporządkowana prowadzi działalność w branży o charakterze sezonowym lub cyklicznym;
- może prowadzić do zawyżenia wyniku finansowego jednostki dominującej w przypadku, gdy jednostka podporządkowana wykazuje zyski, które nie są trwałe.
