Zmiany umów o kredyt hipoteczny – postępowania UOKiK 1

Zmiany umów o kredyt hipoteczny są przedmiotem postępowania wszczętego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. UOKiK wszczął postępowania i postawił zarzuty dla Getin Noble Bank oraz Raiffeisen Bank International. Banki nie mogą dowolnie zmieniać ważnych warunków umów o kredyt hipoteczny. Oba banki powiadomiły Klientów o zmianie sposobów wyliczania kursów kupna i sprzedaży walut obcych.

Skargi Klientów na zmiany umów o kredyt hipoteczny

Do UOKIK docierały skargi Klientów na to, że Getin Noble Bank i Raiffeisen Bank International informowały Klientów o jednostronnych zmianach postanowień w regulaminach będących załącznikami do umów o kredyt hipoteczny indeksowany i denominowany przede wszystkim do franka szwajcarskiego. W 2016 r. Klienci otrzymali listownie informacje o nowych warunkach. Oba banki zamierzały wprowadzić nowe sposoby wyliczania kursów kupna i sprzedaży walut obcych. Jednocześnie banki te dosyłały kredytobiorców do serwisu Reuters, dodając określony spread (Getin Noble Bank) czy „Indeks Marżowy Banku” (Raiffeisen Bank International).

Klienci pod ścianą wskutek zmian umów o kredyt hipoteczny Getin Noble Bank oraz Raiffeisen Bank International

Jako istotne elementy umowy urząd uznał sposób wyliczania kursów kupna i sprzedaży walut oraz inne zabezpieczenie spłaty długu. Zdaniem urzędu nie można ich jednostronnie zmieniać w umowach zawieranych na czas oznaczony. W ten sposób banki postawiły Klientów pod ścianą. Nie mieli oni wielkiego wyboru, gdyż mogły jedynie zaakceptować zmiany lub otrzymać wypowiedzenie umowy, wskutek którego musieliby spłacić zadłużenie w całości. Wobec zagrożenia wypowiedzeniem umowy wiele osób po prostu musiało zaakceptować nowe zasady narzucone przez silniejszą stronę, czyli banki.

Jak UOKIK ustosunkował się do zmian umów o kredyt hipoteczny?

Zdaniem urzędu, ważne warunki umów zawartych na czas oznaczony, przy których istnieje możliwość zadłużenia się Konsumentów, mogą zostać zmienione tylko i wyłącznie wskutek dobrowolnego porozumienia banku i Konsumenta. W sytuacji, kiedy Klient nie zgodziłby się na zmiany, to umowa powinna być kontynuowana na dotychczasowych zasadach.

Wypowiedź Tomasz Chróstny, wiceprezesa UOKiK

Analizowane zmiany mogły mieć również wpływ na postrzeganie postanowień dotyczących zasad spłaty rat kredytów indeksowanych czy denominowanych do waluty obcej. Zgodnie z treścią regulaminów, jeżeli raty były płacone przez konsumentów w złotówkach, to banki przeliczały je na walutę obcą według kursu sprzedaży w oparciu o swoją tabelę kursową. Tego rodzaju postanowienia są powszechnie uważane przez polskie sądy za niedozwolone, bo m.in. nie wskazują zasad ustalania tych kursów przez banki. Urząd prezentował takie stanowisko m.in. w istotnym poglądzie dotyczącym klauzul waloryzacyjnych. Przedsiębiorcy nie mogą jednak arbitralnie uszczegóławiać ani zmieniać – w trakcie wykonywania umowy – postanowień, które mają charakter abuzywny. – Instytucjom finansowym przypominam, że każde nowe rozwiązanie powinno być wynikiem obustronnych uzgodnień. Powinny też one pamiętać o tym, że postanowień abuzywnych określających zasady ustalania kursów walut nie można dowolnie zmieniać. Trybunał Sprawiedliwości UE wielokrotnie się na ten temat wypowiadał – mówi Tomasz Chróstny, wiceprezes UOKiK.

Zakwestionowane przez UOKIK postanowienia w sprawie zmian umów o kredyt hipoteczny

Urząd zakwestionował także działanie Getin Noble Bank polegające na informowaniu Klientów o zastąpieniu postanowień dotyczących bankowego tytułu egzekucyjnego (BTE) obowiązkiem poddania się egzekucji w trybie art. 777 kodeksu postępowania cywilnego, co mogłoby wiązać się z wymogiem zawarcia aktu notarialnego. Uchylenie przez Trybunał Konstytucyjny przepisów związanych z BTE nie daje przedsiębiorcy prawa do wprowadzania do wykonywanych umów innych form zabezpieczeń.

Urząd zakwestionował też informację, którą Getin Noble Bank przesyłał do Klientów o planowanym dodaniu do umów o kredyt hipoteczny klauzuli modyfikacyjnej. Bank nie mógł tego uczynić, ponieważ nie było ku temu umownej podstawy prawnej. Ta, która była podana przez bank w korespondencji do Klientów, nie istniała w umowie, gdyż dopiero miała być wprowadzona.

Inne postępowania urzędu

Urząd prowadzi również postępowania o uznanie za niedozwolone niejasnych zasad ustalania kursów kupna i sprzedaży walut. Dotyczą one ośmiu banków, w tym Getin Noble Banku i Raiffeisen Bank International.

Działania UOKiK mogą się zakończyć nałożeniem kary finansowej do 10 proc. obrotu banku.

Pomoc dla Konsumentów:

Tel. 801 440 220 lub 22 290 89 16 – infolinia konsumencka
E-mail: porady@dlakonsumentow.pl
Rzecznicy konsumentów – w Twoim mieście lub powiecie
Regionalne Ośrodki Konsumenckie: 22 299 60 90

Źródło: Uokik.gov.pl